Scheiden van of als ondernemer kent meer onzekerheden, hoe ontwikkelt een onderneming zich? Kunnen de afspraken worden nagekomen?

In mijn praktijk kom ik zeer regelmatig scheidingen tegen waarbij één van de partijen ondernemer is. Buiten de onzekerheid over de toekomst, alleen verder gaan, is er ook veel onzekerheid over de inkomsten binnen de onderneming. Veel ondernemingen krabbelen nu op uit de crisis, of de ondernemer is een startende ondernemer waarbij hogere resultaten worden verwacht.

De niet ondernemende partner is daarbij meestal het meest ongerust; “nu gaan we scheiden met een lager inkomen waardoor ik ook een lagere alimentatie krijg” (of soms zelfs niets). “Straks wordt er geoogst en dan deel ik niet mee, ik heb ook bijgedragen aan het succes!”

In mediation kan veel worden afgesproken, zolang ieder zich goed bewust is van de gevolgen en de afspraken ook goed worden vastgelegd kun je een heel flexibel convenant opstellen.

Hierbij vier tips hoe hier hiermee op te gaan.

Tip 1 Bepaal de levenstandaard voor aanvang van het ondernemerschap

Door te bepalen op welk niveau partijen hebben geleefd voordat de onderneming is gestart kun je bepalen welk maximale behoefte aanwezig is voor partneralimentatie. En van welk bedrag de kinderen gewend zijn te leven.

In mijn praktijk laat ik de behoefte zien zoals algemeen aangehouden; de behoefte vanuit het resultaat van de onderneming van de afgelopen drie jaar.

Vaak wordt gekozen om de behoefte voor de kosten levensonderhoud het vroegere (vaak hogere) inkomen aangehouden. Partijen kiezen dan voor het handhaven van de levensstijl voor de kinderen en aanpassing van hun eigen levensstijl.

Door de behoefte te benoemen en te bespreken dat deze behoefte ook het maximale bedrag aan partneralimentatie is, blijft alles duidelijk voor partijen.

Tip 2 Bepaal de draagkracht van de ondernemende partner

De draagkracht wordt normaliter bepaald door het gemiddelde resultaat van de onderneming van de afgelopen drie jaar. Bij een startende onderneming, of een onderneming die uit een crisis weer groeit, kan dit een vertekend beeld geven.

Geef inzicht in de draagkracht indien van dit uitgangspunt wordt uitgegaan. Vervolgens kan, in overleg met partijen worden afgeweken van dit resultaat. Gekozen kan worden van een hoger resultaat als uitgangspunt. Indien de onderneming juist een neergaande lijn in resultaat laat zien kan dit natuurlijk ook op die manier worden aangepast en het laatste (lage) resultaat worden aangehouden. Afspraken over alimentatie moeten immers wel kunnen worden uitgevoerd!

Indien deze draagkracht bepalend is voor de hoogte van de alimentaties (kinder- en partneralimentatie) wordt in het convenant duidelijk aangegeven dat wordt afgeweken van de regelgeving. Dit om verwarring in de toekomst te voorkomen. Duidelijker kan het zijn de draagkracht vanuit het gemiddelde inkomen ook te benoemen. Voor partijen blijft het dan ook in de toekomst duidelijk waarvan is afgeweken.

Tip 3 Maak afspraken over herziening van de alimentatie

Doordat is vastgesteld dat het inkomen van de ondernemer schommelt, is het makkelijk om afspraken te maken voor herziening. Dat kan voor een periode van bijvoorbeeld drie jaar. Jaarlijks wordt in juni (als de cijfers van het voorgaande jaar zijn afgerond) de nieuwe draagkracht bepaald. Het is voor ieder fijn om daarbij al de afspraak te hebben welk resultaat uit onderneming wordt aangehouden; het gemiddelde van de voorgaande drie jaar/twee jaar of alleen het laatste jaar? Daarbij is het maximum al bepaald door de vastgestelde behoefte. Vanaf de maand volgend op de vaststelling wordt de alimentatie dan wel/niet aangepast. De ondernemer zal er voor moeten zorgen dat de jaarstukken ook in juni zijn afgerond.

Soms wordt ook afgesproken om tweejaarlijks de aanpassing te laten doorvoeren.

Tijdens de gesprekken over de aanpassing van de alimentatie kan ook direct worden geëvalueerd omtrent overige afspraken die zijn gemaakt.

Tip 4 Hoe waardeer je een onderneming?

Het waarderen van een onderneming is een vak apart. Waardering kan op diverse gronden. Het waarderen van een onderneming doe ik niet zelf. Ik laat dat over aan deskundigen of partijen zelf (indien zij daar echt voldoende rust over hebben en voldoende inzicht in hebben).

Het bepalen van alimentatierechten – en plichten bij een ondernemer is vaak lastig. Wat wordt wel meegenomen en welke bestanddelen niet? Is een premie voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering een last dat moet worden meegenomen in het bepalen van de draagkracht? Hoe wordt omgegaan met de pensioenvoorziening? Er zijn veel variabelen waar niet altijd een direct antwoord op is. In mediation kan alles in overleg. Besproken kan worden waarom een last/kosten wel moeten worden opgenomen voor het bepalen van de draagkracht en welke niet. Als mediator ben ik onpartijdig voor mij is belangrijk dat afspraken nagekomen kunnen worden, dat risico’s voor een (toekomstig) conflict zoveel mogelijk worden beperkt en dat partijen rust hebben. Het convenant dat is opgesteld moet een sterke fundering hebben zodat de uitvoering slaagt en partijen op een geruste manier verder kunnen met het opbouwen van een nieuw, individueel leven.